شرح نام دوازده ماه سال در رساله یی از خیام موسوم به نوروزنامه

فروردین ماه: فروردین واژه ای پهلوی است ومعنی آن این است که آن ماهی است که روییدن گیاه در آن ماه است واین ماه برابر است با برج حمل که سراسر آن،آفتاب در این برج باشد.

اردیبهشت ماه: اردیبهشت را بدین جهت به بهشت نام نهاده اند که درآن ،جهان هم چون بهشت باشد از خرمی وسرسبزی وطراوت؛و این ماهی است واقع در میانه بهار که آفتاب اندرین ماه در برج ثور باشد.

خردادماه: به معنی ماهی است که دهنده خورش وخوراک است به مردمان وبه ثمر رسیدن گندم وجو ومیوه در این ماه اتفاق می افتد واین ماه در برج جوزا باشد.

تیرماه: این ماه را بدین جهت تیر نامند که اندر آن جو وگندم ودیگر محصول ها را قسمت کنند.در تیرماه ،آفتاب از نهایت بلندی شروع به فرود آمدن کند واندر این ماه آفتاب در برج سرطان باشد واولین ماه ازفصل تابستان باشد.

مرداد ماه: یعنی ماهی که خاک محصول وداده های خود بدهد ومیوه ها ومحصول های زمین پخته ورسیده گردند وهوا در این ماه غبار آلود باشد ومیانه تابستان است وبخشی از آن در برج اسد باشد.

شهریور ماه: این ماه را از آن جهت شهریور نام دادند که بهره ودخل یاسهم پادشاهان از محصول،در آن تادیه شود ودر این ماه ادای خراج برای برزگران به صرفه وبه هنگام باشد.آفتاب در این ماه در برج سنبله بوده وآخر تابستان است.

مهرماه: از آن جهت این ماه را مهر نام نهاده اند که ماه مهربانی مردم نسبت به هم باشد وهرکس از نصیب وبهره کشت وزرع خویش به دیگران ببخشد وانفاق کند.آفتاب در این ماه در برج میزان باشد وآغاز فصل پاییز محسوب می شود.

آبان ماه: بدین جهت این ماه را آبان نام نهاده اند که مردم در این ماه به بزرگداشت آب پردازند.آب به جهت باران وبارش هایی که اتفاق افتد،زیادتی گیرند ومردم جهت کشت پاییزه این آب را میان خود سهم کنند.در این ماه،آفتاب در برج عقرب باشد.

آذر ماه: به زبان پهلوی،آذر آتش است.در این ماه هوا رو به سردی رود ونیاز مردم به آتش بیش باشد وآذر ماه یعنی ماه آتش.در این ماه آفتاب در برج قوس باشد.

دی ماه: به زبان پهلوی،دی به معنی دیو(نام خداوند است نه مجازا" که برداشت شده یعنی دیو مشهور).به این جهت این ماه را دی نامند که سخت سرد شود وزمین از طراوت وخرمی باز ماند وآفتاب در این ماه در برج جدی (بزغاله) بود و دلو که آغاز زمستان است.

بهمن ماه: یعنی این ماه به همان همانند بود،به ماه دی شبیه بود که ماه دی در سردی هوا افسردگی زمین آغاز می شود وآفتاب اندر این ماه در برج زحل باشد وبا جدی نیز پیوند دارد.

اسفندارمذ ماه: بدان جهت این ماه را اسفندارمذ نامیده اند که اسفند به زبان پهلوی به معنی میوه است.یعنی اندرین ماه شکوفه های میوه ها وگیاهان به روییدن و آماده شدن برای رستن آماده شوند واند این ماه آفتاب اندر برج حوت باشد.

نوشته شده در جمعه 90/1/26ساعت 8:4 عصر توسط مریم هدایت نظرات ( ) |